موم عسل معمولا با گرده زنبور عسل و عسل اشتباه گرفته میشود که همه توسط زنبورها تولید میشوند و دارای ساختار مشابهی هستند. با این حال، فواید موم عسل برای بدن بسیار زیاد است و به نوعی میتوان گفت مادهای منحصر به فرد میباشد. مصرف موم عسل به صورت مستقیم به دلیل بیاثر بودن آن هیچ فایدهای ندارد؛ اما کاربردهای دیگری دارد که برای بدن مفید هستند.
عملکرد موم
موم عسل از غدد موجود در شکم زنبورهای عسل تولید میشود. زنبورهای جوان موم عسل را تولید و در دهان خود میجوند. سپس موم با بزاق آنها و همچنین سایر آنزیمها مخلوط میشود. زنبور عسل پس از جویدن و تکمیل کردن موم، آنرا به کندوی عسل، جایی که گرده در آن ذخیره میشود و زنبورها در آن زندگی میکنند، میچسباند. این موم همچنین به ذخیره ایمن عسل تولید شده توسط زنبورها کمک میکند و میتواند از کندو در برابر عفونتها و سایر آلودگیهای ناخواسته محافظت کند.برای ترشح موم توسط زنبورهای سازنده موم، دمای محیط کندو باید 33 تا 36 درجه سانتیگراد باشد. برای تولید موم، زنبورهای عسل باید حدود هشت برابر وزن خود، عسل مصرف کنند.
ویژگیهای فیزیکی موم عسل
رنگ موم تازهای که از غدد ترشحی زنبور عسل جدا شده است، سفید مایل به زرد میباشد و هرچه بیشتر در کندوی عسل بماند، رنگ تیرهتری (متمایل به قهوهای) به خود میگیرد. رنگ موم تحت تأثیر رنگ گرده، ناخالصی رزین بره موم در آن و همچنین طریقه فرآوری آن تغییر پیدا میکند. رایحه موم همانند بوی عسل بسیار مطبوع میباشد؛ اما طعم و مزهای ندارد. چگالی نسبی موم 956/0 تا 970/0 است که هرچه میزان آن بالاتر باشد، کیفیت موم بهتر است. موم سبكتر از آب است و در آن حل نمیشود. موم همچنین در گلیسیرین حل نمیشود و تقریباً به صورت حل نشده در الكل باقی میماند. موم فقط در حلالهای آلی، روغنها، بنزن، کلروفرم، سقز و غیره حل میشود. این ماده در دمای اتاق مادهای بسیار مقاوم است و میتواند صدها سال بدون تغییر در ساختار خود باقی بماند. دارای ساختار دانهای سخت است. با شعلههای آتش میسوزد. در دمای 72-62 درجه سانتی گراد ذوب میشود (بسته به ترکیب). با کمی حرارت موم نرم و نرمتر میشود و حالت چسبندگی به خود میگیرد و در دمای 65-63 درجه سانتیگراد به مایع تبدیل میشود. هرچه دمای ذوب و ایستادگی و مقاومت موم بیشتر باشد، کیفیت آن بهتر است. حال با این ساختار نسبتا پیچیده میتوان تصور کرد که فواید موم عسل برای بدن بسیار زیاد است.
خواص شیمیایی موم عسل
موم یک ماده پیچیدهای است که توسط بیش از 300 ماده مختلف تشکیل شده است. عناصر شیمیایی اصلی که آنرا تشکیل میدهند، شامل کربن (73.3٪)، هیدروژن (13.2٪) و اکسیژن (7.5٪) هستند. استر اسیدهای چرب با الکلهای منوهیدریک، هیدروکربنهای اشباع شده، اسیدهای چرب آزاد، مواد معطر، آب و سایر مواد معدنی میباشند. ترکیب موم میتواند بسته به برخی از ویژگیهای ژنتیکی کلنی یا تحت تأثیر محیط تغییر کند. هنگام ذوب شدن کندوی زنبور عسل، آنرا با ناخالصیهای اضافی از بره موم، گرده و عسل غنی میکنند تا تأثیر بیولوژیکی مفید آنرا افزایش دهند. ترکیب شیمیایی موم بیش از حد پیچیده است. این ماده حاوی حدود 15 ترکیب شیمیایی مختلف است که به سه گروه اسیدهای چرب آزاد (5/13 تا 15 درصد)، استرها (4/70 تا 7/74 درصد) و هیدروکربنهای اشباع محدود (5/12 تا 5/15 درصد) تقسیم میشوند. بعلاوه ، ترکیب موم شامل مقادیر کمی از رنگها و روغنهای اساسی است که رنگ و بوی آنرا تعیین میکنند.
فواید موم عسل
فواید موم عسل برای پوست بسیار زیاد میباشد. موم با توجه به اینکه خاصیت ضد آلرژی دارد میتواند از پوست در برابر آلرژیهای مختلف هوا محافطت کند. همچنین میتواند به کاهش سرعت پخش شدن داروها در بدن کمک کند. طبق گفته دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی، این ماده یک عایق الکتریکی خوب محسوب میشود. فواید موم عسل برای بدن چشمگیر هستند چراکه دارای خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی میباشد.
موارد استفاده موضعی موم
موم عسل حاوی مرطوب کنندههای طبیعی است که از آن میتوان به عنوان بالم لب خانگی و پوست استفاده کرد. این ماده علاوه بر اینکه دارای خاصیت مرطوب کنندگی میباشد، میتواند پوست را محکم و پر نگه دارد. در برخی موارد، موم عسل به منظور کمک به بهبود پوست، ممکن است در بهبود سوختگیهای جزئی یا سایر آسیب دیدگیهای پوستی، مورد استفاده قرار بگیرد. طبق گفته مرکز بهداشت طبیعی Bastyr، موم عسل همچنین میتواند با محصولات دیگری مانند عسل و روغن زیتون ترکیب شود و برای تهیه لوسیونها و بالمهایی که میتوانند به عنوان درمانهای طبیعی در برابر اگزما و پسوریازیس استفاده شوند، کاربرد داشته باشد.
حتی تحقیقاتی در مورد فواید موم عسل برای ریزش مو و استفاده از آن برای کاهش ریزش مو شده و برای ماسک مو و یا ماسک ریش مردانه انجام شده است.
فواید موم عسل در صنایع غذایی
اگرچه موم به خودی خود تاثیر مستقیمی برای بدن انسان ندارد؛ اما فواید موم عسل در فرآوری و تهیه غذا به چشم میخورد. طبق گفته دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی، از موم عسل در فرآوری ، بسته بندی و نگهداری برخی از غذاها استفاده میشود. این ماده میتواند از اثرات اسیدهای موجود در غذاها از جمله عسل محافظت کند و به سالم نگه داشتن غذاها کمک کند.
موم عسل عمدتا توسط استرهای اسیدهای چرب و الکلهای مختلف با زنجیره بلند تشکیل شده است. این ماده بینظیر برای موارد بیشمار دیگری نیز مورد استفاده قرار میگیرد که تنها چند مورد از آن را بررسی کردیم.
برای استفاده از موم عسل در ساخت کرم های دست ساز یا موارد مختلف بهترین حالت استفاده از گرانول موم عسل هست که با تصفیه بیشتر عاری از هرگونه مواد شیمیایی میباشد.
گرانول تصفیه شده موم، در رنگ های سفید،سفید شیری و زرد
گرانول موم زنبور عسل
کاملا طبیعی و تصفیه شده
تهیه شده از موم زنبور عسل
در رنگهای زرد و سفید