قبل از اختراع لامپ، شمعها و فانوسها منبع اصلی نور بودند. با گذشت زمان امروزه از شمعها بیشتر به عنوان تزیین در مراسم و انتشار عطرهای آرامشبخش استفاده میشود. اکثر شمعهای مدرن از موم پارافین ساخته میشوند؛ اما معمولاً از موم زنبور عسل، موم سویا یا موم نخل نیز در ساخت آنها استفاده میکنند. بحثهایی در مورد اینکه آیا سوختن شمع برای سلامتی شما مضر است یا خیر وجود دارد. برخی افراد ادعا میکنند که شمعها هنگام سوختن سموم مختلفی آزاد میکنند. در مقابل افرادی نیز هستند که ادعا میکنند که شمعها آنقدرها هم حاوی این سموم نیستند که تهدیدی برای سلامتی بدن باشند.
در این مقاله میخواهیم از نظر علمی به این موضوع بپردازیم تا واقعیت را از تصورات غلط رایج، جدا کنیم.
آیا شمع ها سمی هستند؟
مقالات زیادی در اینترنت وجود دارند که در مورد خطرات سوزاندن شمع توضیح میدهند. هرچند، بسیاری از این مقالات از شواهد غیرقطعی برای اثبات ادعاهای خود استفاده میکنند یا اصلا شواهدی ندارند.
آیا فیتیله شمع ها از سرب ساخته شده اند؟
در گذشته از فیتیلههای حاوی سرب استفاده میشد اما در سال 2003، کمیسیون ایمنی کالاهای مصرفی ایالات متحده (CPSC) به ممنوعیت فروش و ساخت شمعهای دارای فتیله سربی رأی داد. آنها همچنین واردات شمعهای حاوی سرب از کشورهای دیگر را ممنوع کردند. اکثر تولیدکنندگان شمع در دهه 1970 میلادی استفاده از سرب را در شمعهای خود متوقف کردند. با توجه به نگرانیها مبنی بر اینکه بخارات ناشی از سوختن شمع ممکن است باعث مسمومیت با سرب به خصوص در کودکان شود، شمعهای حاوی سرب از بازار حذف شدند. امروزه نیز در برخی فیتیله ها از پودر بوراکس برای دیرتر سوختن فییتله استفاده میشود که این پودر نیز جز مواد شیمیایی محسوب میشود.
آیا موم از مواد شیمیایی سمی ساخته شده است؟
اکثر شمعهای مدرن از موم پارافین ساخته میشوند. این نوع موم از نفتی که به عنوان محصول جانبی ساخت بنزین استفاده میشود، ساخته میشود.
یک مطالعه در سال 2009 نشان داد که سوختن شمع پارافین مواد شیمیایی خطرناکی مانند تولوئن را آزاد میکند. با این حال، این مطالعه هرگز در مجله معتبری منتشر نشد و انجمن ملی شمع و انجمن شمع اروپا سوالاتی را در مورد اعتبار این مطالعه مطرح کردند.
بیانیهای در این خصوص توسط انجمن شمع اروپا منتشر شده است:
“آنها هیچ دادهای برای بررسی ارائه نکردهاند و نتیجه گیری آنها نیز بر اساس ادعاهای تایید نشده میباشد. هیچ مطالعه علمی معتبری تاکنون نشان نداده است که موم شمع از جمله پارافین برای سلامتی انسان مضر باشد.”
در سال 2007 مطالعهای توسط انجمن شمع اروپا شکل گرفت که هر نوع مومی را برای 300 ماده شیمیایی سمی بررسی کرد. طبق این مطالعه محققان دریافتند که سطح مواد شیمیایی آزاد شده توسط هر نوع شمع، بسیار کمتر از مقداری است که باعث مشکلات سلامتی انسان شود.
در حال حاضر، هیچ مدرک قطعی مبنی بر اینکه سوختن شمع به سلامت شما آسیب میرساند، وجود ندارد. با این حال، اگر نگران اثرات منفی سوختن شمع پارافین برای سلامتی هستید، میتوانید از شمعهای ساخته شده از موم زنبور عسل، موم سویا یا سایر مومهای گیاهی استفاده کنید.
آیا شمع ها ذرات معلق و ترکیبات آلی فرار آزاد می کنند؟
سوزاندن شمعهای پارافین باعث آزاد شدن ترکیبات آلی فرار و ذرات معلق در هوا میشود. ذرات معلق، مخلوطی از قطرات و ذرات بسیار کوچک مایع هستند که میتوانند وارد ریههای شما شوند. این نگرانی وجود دارد که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض ذرات معلق میتواند منجر به مشکلات قلبی و ریوی شود.
ترکیبات آلی فرار (VOCs) نوعی ترکیبات کربنی هستند که به راحتی در دمای اتاق به گاز تبدیل میشوند. برخی از این ترکیبات آلی به طور طبیعی در گلها برای تولید عطر شیرین وجود دارند؛ ولی سایر ترکیبات آلی فرار مانند فرمالدئید و بنزین، سرطان زا هستند. ما به طور مرتب در زندگی روزمره خود در معرض ذرات معلق و این ترکیبات هستیم که این ترکیبات آلی به شکل اگزوز خودروها، آلودگی کارخانهها و هر چیز دیگری که سوختهای فسیلی را میسوزاند وجود دارند.
یک مطالعه در سال 2014 که میزان ذرات رها شده از سوختن شمعها را مورد بررسی قرار داد، نشان داد که میزان این ذرات به قدری نیستند که باعث ایجاد مشکلاتی در سلامتی انسان شوند. اگر از شمعها به درستی در فضایی با تهویه مناسب استفاده کنید، بعید است که تاثیر قابل توجهی بر سلامت شما داشته باشند.
آیا دود ناشی از سوختن شمع سمی است؟
تنفس بیش از حد هر نوع دودی میتواند به سلامت شما آسیب برساند. شمعهای ساخته شده از پارافین، هنگام سوختن دوده آزاد میکنند. فرض بر این است که مواد آزاد شده از سوختن این شمعها مشابه موادی است که از موتور دیزل آزاد میشوند. بهتر است که با روشن کردن شمعها در اتاقی با تهویه مناسب و دور نگه داشتن آنها از جریانهایی که میتوانند میزان دود آزاد شده را افزایش دهند، میزان دودی را که از سوختن شمع تنفس میکنید به حداقل برسانید.
آیا شمع های معطر سمی هستند؟
سوختن شمعهای معطر میتواند ترکیبات آلی فراری مانند فرمالدئید را آزاد کند که ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. حتی اگر شمعهای معطر این ترکیبات را آزاد کنند، مشخص نیست که برا روی سلامتی شما تأثیرگذارند یا خیر.
همچنین ممکن است نسبت به شمعهای معطر آلرژی داشته باشید. علائم آلرژیک میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- عطسه کردن
- آبریزش بینی
- انسداد سینوسها یا سینوزیت
آیا شمع های سویا سمی هستند؟
شمعهای سویا نسبت به شمعهای ساخته شده از پارافین، دوده و مواد شیمیایی سمی کمتری تولید میکنند. حتی اگر دود ناشی از سوختن شمع تمیزتر باشد، بهتر است مصرف هر نوع دودی را به حداقل برسانید.
انجمن شمع اروپا توصیههای زیر را برای مدیریت استفاده از شمع پیشنهاد میکند:
- شمعها را در مکانهای بادگیر روشن نکنید.
- اگر فیتیله از 10 تا 15 میلی متر بیشتر شد، آن را کوتاه کنید.
- به جای فوت کردن شمع، از اسنوفر یا خاموش کننده شمع استفاده کنید یا فیتیله را در موم فرو کنید.
- پس از خاموش کردن شمع اتاق خود را تهویه کنید.
کدام شمع برای سلامتی شما بهتر است؟
سوزاندن هر چیزی پتانسیل انتشار مواد شیمیایی را دارد که ممکن است به سلامت شما آسیب برساند. دود ناشی از سوختن شمع در یک فضا با تهویه مناسب در مقایسه با آلودگیهایی که در طول زندگی روزانه خود تنفس میکنید، بعید است که تأثیر قابل توجهی بر سلامت شما داشته باشد. اگر میخواهید میزان ذرات معلق را به حداقل مقدار ممکن برسانید، شمعهای ساخته شده از موم طبیعی را جایگزین سایر شمعها کنید. شمع موم عسل به دلیل درست شدن از موم طبیعی زنبور عسل دارای با فیتیله کتانی موم خورده، دارای سوختی پاک بوده که باعث تسویه هوا میشود.
شمع مومی رنگی، سایز 18 در 2.5
شمع موم رنگی
قطر 2.5 سانتیمتر و ارتفاع 18 سانتی متر
در رنگ های مختلف
طبق یک مطالعه، شمعهای ساخته شده از استارین نخل نصف شمعهای ساخته شده از پارافین دوده آزاد میکنند. محققان همچنین به این نتیجه رسیدهاند ک شمعهای طبیعی کمترین میزان مواد شیمیایی خطرناک را آزاد میکنند.
برخی از این شمعهای طبیعی عبارتند از:
- موم نارگیل
- موم زنبور عسل
- موم سویا
- موم نخل
- موم گیاهی
شمع مومی وارمری سارموم
شمع مومی وارمری سارموم
در رنگ های مختلف
فابل سفارش بصورت دانه ای
تغییرات فیزیکی و شیمیایی در سوختن شمع
سوختن شمع، هم یک تغییر فیزیکی است و هم تغییر شیمیایی؛ چراکه ابتدا موم شمع در مجاورت شعله گرم شده و ذوب میشود و پس از ذوب شدن به صورت قطرات شمع به طرف پایین سرازیر میشود، سپس سرد شده و دوباره به صورت موم جامد در میآید. بعلاوه از سوختن شمع مواد جدیدی مانند دی اکسید کربن، دوده کربن، بخار آب، گرما و نور نیز تولید میشود.
در انتها میتوان گفت سوختن شمع مواد شیمیایی آزاد میکند که میتواند برای سلامتی انسان خطرناک باشد. با این حال، هیچ تحقیق قطعی وجود ندارد که نشان دهد قرار گرفتن در معرض دود شمع خطر ابتلا به هر گونه بیماری را افزایش میدهد. استنشاق هر نوع دودی میتواند ناسالم باشد. اگر به طور مکرر از شمع استفاده میکنید، بهتر است آنها را در یک اتاق تهویهدار بسوزانید تا میزان دودی که تنفس میکنید به حداقل برسد. دور نگه داشتن شمعها از جریان هوا میتواند به کاهش میزان دودی که تولید میکنند کمک کند. همچنین سعی کنید از شمعهای که با مومهای طبیعی مانند موم عسل ساخته شدهاند استفاده کنید. فروشگاه سارموم عرضه کننده انواع موم عسل برای ساخت شمع مومی و یا شمعهای آماده ساخته شده از موم و فیتیله طبیعی موم خورده میباشد.