خواص و مضرات عود؛ آیا سوزاندن عود و دود آن مضر است؟

عود یک ماده دود زا است که از مواد طبیعی ساخته می‌شود و می‌توان آن‌را سوزاند و از دود و رایحه‌ی معطری که ایجاد می‌کند، استفاده کرد. انواع عودها رایحه و مواد تشکیل دهنده‌ی متفاوتی دارند. عود سرو یا گل رز نمونه‌هایی از انواع عودها هستند. برخی از آن‌ها با رزین و برخی دیگر با پودر ساخته می‌شوند. عود برای خوشبو کردن عطر فضاهای داخلی، برای اهداف معنوی، سلامتی و موارد دیگر استفاده می‌شود. مانند هر چیز دیگری که دود منتشر می‌کند، دود عود هنگام استفاده از آن استنشاق می‌شود که اخیراً تحقیقاتی در مورد مضرات عود برای سلامتی انجام شده است.

عود از چه چیزی ساخته می‌شود؟

عود معمولا از مواد عمدتا طبیعی ساخته می‌شود. اولین عودهای ایجاد شده از مواد معطر مانند مریم گلی، رزین، روغن، چوب و غیره ساخته شده‌اند. با گذشت زمان، مواد بیشتری به ترکیب عود اضافه شده است تا عطر، توانایی سوختن و نگه داشتن مواد مخلوط عود در کنار هم را افزایش دهد.

برای استفاده کردن از اغلب عودها، به یک منبع شعله، مثل فندک یا کبریت نیاز دارید تا عود خود را روشن کنید.

دود آزاد شده از عودها به گونه‌ای طراحی می‌شود که بوی شیرین و مطبوعی داشته باشد. این دود همچنین می‌تواند حاوی ذرات معلق باشد که به راحتی قابل استنشاق هستند و به همین دلیل، می‌تواند خطراتی احتمالی بر سلامتی داشته باشد.

آیا تحقیقات درباره دود عود قابل استناد و معتبر هستند؟

با توجه به تحقیقاتی محدود در این زمینه و موسسه‌های که در این مورد تحقیق کرده‌اند گاها به صورت اغراق آمیر نتایج بدست آمده را منتشر کرده‌اند. بنابراین نمی‌توان به طور گسترده این تحقیقات را در نظر گرفت اما به هر حال مصرف‌کنندگان خوشبوکننده‌ها و عود بهتر است موارد مورد نظر را نادیده نگرفته و به آن توجه داشته باشند.

به عنوان مثال، مطالعه‌ای که بیان می‌کند دود عود ممکن است بدتر از دود سیگار باشد توسط محققانی که برای یک شرکت دخانیات کار می‌کردند انجام شد. این مطالعه دود حاصل از عود و سیگار را به گونه‌ای مقایسه کرده است که گویی میزان خطرات ناشی از هر دو یکسان است. اما از آنجایی که دود سیگار مستقیم‌تر از عود استنشاق می‌شود، بعید به نظر می‌رسد که دود عود تاثیر یکسانی با دود سیگار داشته باشد. تماس دود سیگار با ریه‌ها نیز بیشتر از دود عود است.

انواع مختلفی از عود وجود دارد که حاوی مواد مختلفی است. فقط انواع خاصی مورد مطالعه قرار گرفته است، بنابراین این نتایج را نمی‌توان برای هر نوع عودی اعمال کرد.

در نهایت، مطالعاتی که جمعیت‌ها را برای سرطان، آسم، بیماری‌های قلبی و استفاده از عود بررسی می‌کنند، فقط به ارتباط بین این موارد اشاره می‌کنند. آن‌ها نشان نمی‌دهند که عود باعث ایجاد هر یک از این بیماری‌ها شده است و فقط یک همبستگی وجود دارد.

مضرات عود

بسیاری از فرهنگ‌ها برای اهداف بهداشتی و حتی معنوی عود می‌سوزانند. با این حال، تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که سوزاندن عود، ممکن است معایبی برای سلامتی داشته باشد.

سرطان

عودها حاوی ترکیبی از مواد طبیعی و غیرطبیعی هستند که ذرات ریز و قابل استنشاق ایجاد می‌کنند. مطالعه‌ای در سال 2009 تایید کرد که برخی از این ذرات در صورت غیرطبیعی بودن و به دلیل معلق بودن در هوا سرطان زا هستند، به این معنی که می‌توانند باعث سرطان شوند.

این مطالعه همچنین رابطه‌ای بین خطر بالای سرطان و استفاده از عود را نشان داد. بیشتر این سرطان‌ها تومورهای بدخیم دستگاه تنفسی فوقانی یا ریه بودند. مطالعه دیگری نشان داده است که استنشاق عود، می‌تواند سرطان‌زاتر از کشیدن سیگار باشد. که این مطالعه تنها بر روی سلول‌های حیوانی در شرایط آزمایشگاهی انجام شد.

بسیاری از ترکیبات سمی ‌و محرک در دود عود، در کنار ترکیبات معطر آن شناسایی شده است، به این معنی که می‌تواند اثرات سلامتی دیگری نیز ایجاد کند. این ترکیبات عبارتند از:

• هیدروکربن‌های پلی آروماتیک (آروماتیک چندحلقه‌ای)
• بنزن
• کربونیل‌ها

آسم

یکی از مضرات عود که از ابتدا بدون تحقیقات گسترده همواره مطرح شده است، تحریک دود ناشی از سوزاندن آن برای افراد مبتلا به آسم می‌باشد.

یک مطالعه بیش از 3000 دانش آموز را از نظر آسم، علائم آسم و سوزاندن عود ارزیابی کرد. پرسشنامه نشان داد که بین استنشاق عود، آسم و علائم آسم مانند خس خس سینه ارتباط وجود دارد. این مطالعه همچنین ارتباط بین استفاده از عود و افزایش نیاز به داروهای آسم را نشان داد.

التهاب

مطالعات نشان می‌دهد که دود عود می‌تواند باعث التهاب مزمن در بدن نیز شود. البته این مطالعه به صورت محدود بر روی حیوانات در آزمایشگاه انجام شده است اما در این مطالعه نشان داد که سوزاندن عود ممکن است باعث ایجاد التهاب نه تنها در ریه‌ها، بلکه در کبد نیز شود. این التهاب ناشی از پردازش ذرات معلق در بدن به متابولیت‌ها است که مشکلاتی مانند استرس اکسیداتیو(افزایش رادیکال‌های آزاد بدن که باعث آسیب بافتی می‌شود) نیز ایجاد می‌کنند.

متابولیسم یا سوخت و ساز بدن

ترکیبات موجود در دود عود ممکن است بر متابولیسم بدن هم تأثیر بگذارد. یک مطالعه منبع معتبر روی موش‌های آزمایشگاهی را نشان داد که دود عود تأثیر منفی بر متابولیسم و ​​وزن آن‌ها دارد. طبق این مطالعه، سوزاندن عود به طور قابل توجهی باعث کاهش وزن نامطلوب و کاهش سطح کلسترول خوب خون در موش‌ها شده است.

برای بررسی اینکه آیا این اتفاق ممکن است برای انسان نیز بیفتد، به مطالعات بیشتری نیاز است.

سلامت قلب

همانند آسم و سرطان، دود عود با افزایش ریسک ابتلا به بیماری قلبی نیز مرتبط است.

در مطالعه‌ای که بر روی بیش از 60000 شهروند سنگاپوری انجام شد، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض دود عود در خانه با مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی مرتبط می‌باشد. محققان فکر می‌کنند که این موضوع ممکن است با اثرات دود بر متابولیسم نیز مرتبط باشد.

نظر متخصصان درباره مضرات عود

کارشناسان، تحقیقات موجود در مورد دود عود و خطرات آن برای سلامتی ‌را تفسیر کرده‌اند. آن‌ها به مصرف کنندگان توصیه می‌کنند که این خطرات را جدی بگیرند.

آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده (EPA) تاکید می‌کند که سوزاندن عود می‌تواند خطرات ابتلا به برخی از مشکلات سلامتی را افزایش دهد. سوزاندن عود به ویژه اگر در داخل خانه انجام شود که احتمال استنشاق دود بیشتر است، خطرات بیشتری دارد.

طبق EPA، خطرات ناشی از دود عود عبارتند از:

• سرطان
• آسم
• درماتیت تماسی

جایگزین‌های عود

از آنجایی که دود عود ممکن است خطراتی برای سلامتی داشته باشد؛ چندین جایگزین برای آن وجود دارد.

این موارد با افزایش مشکلات سلامتی مرتبط نیستند یا دارای خطرات حداقلی هستند. هر کدام از این جایگزین‌ها را می‌توان برای بهبود رایحه‌ی فضاها به روش‌های مختلفی استفاده کرد:

• دودافشانی با گیاهانی مانند مریم گلی
• دیفیوزر یا پخش کننده روغن‌های ضروری
• شمع‌های بدون فیتیله‌ی سربی
• خوشبو کننده‌های طبیعی خانگی

سخن آخر

عود هزاران سال است که به دلیل فواید و خواص بسیاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، مطالعات نشان می‌دهند که عود احتمالاً می‌تواند برای سلامتی خطراتی ایجاد کند. می‌توان مضرات عود را با استفاده صحیح آن به حداقل رساند؛ همچنین میزان خطرات آن مورد بررسی قرار نگرفته است؛ زیرا مطالعات در این زمینه فعلا محدود هستند.

کاهش یا محدود کردن استفاده از عود و قرار گرفتن در معرض دود آن، ممکن است به کاهش خطر آن کمک کند. باز کردن پنجره‌ها در حین یا بعد از استفاده یکی از راه‌های کاهش قرار گرفتن در معرض خطرات است. اما در صورتی که زیاد نگران خطرات ناشی از آن هستید، می‌توانید از جایگزین‌های عود که به آن‌ها اشاره کردیم، استفاده کنید.

منبع: مضرات دود عود